In deze rubriek kijken we achter de schermen bij een van de leden van de BIN NL-community. Ditmaal bij Mike Keesman. Hij is sinds 1 november werkzaam als rijksbrede projectleider doenvermogentoets. Eerder werkte hij al als gedragswetenschapper aan de ontwikkeling van een doenvermogentoets voor UWV.

 

Wat houdt jouw opdracht, als rijksbrede projectleider doenvermogentoets, in?

De komende jaren ga ik interdepartementaal ondersteuning bieden aan de verdere inbedding en ontwikkeling van de (in het coalitieakkoord aangekondigde) doenvermogentoets.  Dat doe ik niet alleen, maar in samenwerking met alle ministeries en betrokken partijen.

Kun je kort nog iets over de aanleiding vertellen?

Jazeker! Uit de rapporten van de Parlementaire ondervragingscommissie Kinderopvangtoeslag (POK) en Tijdelijke Commissie Uitvoeringsorganisaties blijkt dat er meer rekening gehouden moet worden met doenvermogen bij het maken van beleid en wet- en regelgeving. Met doenvermogen doelen we op non-cognitieve vermogens, zoals een doel stellen en een plan maken, in actie komen, volhouden en om kunnen gaan met verleidingen en tegenslag.  Doenvermogen krijgt om die reden aandacht in het coalitieakkoord en in de Kamerbrief ‘versterking van de kwaliteit van beleid en wetgeving’ van 25 juni 2021, waar het kabinet verbeteringen aankondigt in de verschillende fasen van het beleid- en wetgevingsproces. Hiermee ga ik aan de slag.

Hoe zien jouw ‘eerste 100 dagen’ eruit?

Op dit moment probeer ik zoveel mogelijk kennis bij elkaar te brengen over het benutten van doenvermogentoetsen. Er gebeurt al ontzettend veel bij de departementen en uitvoeringsorganisaties, en ook in andere interdepartementale programma’s. Zo heb ik al van hele mooie trajecten gehoord waar andere partijen weer ontzettend veel van kunnen leren. Ik breng dus kennis in kaart en wissel die kennis ook uit. Helaas is doenvermogen niet zo’n tastbaar concept, dus wanneer hou je daar dan rekening mee en wanneer heb je dat voldoende gedaan? Wie kan je daar dan bij betrekken? Dat zijn vragen die ik veel hoor terugkomen en waarover ik graag mee wil denken.

Uiteindelijk wil ik samen met alle betrokken partijen (waaronder de beleidsmakers, wetgevingsjuristen, gedragswetenschappers, uitvoeringorganisaties, planbureaus, onderzoekers, etc.) goed in beeld brengen wat er nodig is om doenvermogen standaard onderdeel te maken van onze denk- en werkwijzen. Ik ben dus vooral veel in gesprek, lees veel rapportages over wat er is gedaan en hoe instrumenten als de doenvermogentoets een goede plek kunnen krijgen in complexe omgevingen als bij de Rijksoverheid.

Wat heb je nodig van collega-gedragsexperts werkzaam bij de rijksoverheid?

Ik zou het liever omdraaien, wat hebben jullie van mij nodig? Wat speelt er bij jullie? Het meenemen van doenvermogen in het beleids- en wetgevingsproces levert veel op voor onze inwoners en ondernemers, maar is bij het maken van beleid, wet- en regelgeving soms ook nieuw en daardoor lastig.

Als ik dan toch iets mag vragen, dan ben ik benieuwd naar jullie ervaringen en wat jullie denken dat nodig is om gedragsinzichten en doenvermogen verder te brengen. Mocht je een mooie casus, whitepaper of initiatief weten, bel of mail me dan. Of wil je me naar iemand doorverwijzen die iets doet of veel weet over doenvermogen, heel graag!

Stel we spreken je weer aan het einde van dit project. Wat hoop je dat er dan is bereikt?

Het uiteindelijke doel is natuurlijk dat nieuw of aangepast beleid, wet- en regelgeving merkbaar doenlijk is voor mensen en bedrijven. Om daar te komen hoop ik dat doenvermogen en gedragsinzichten een steeds structurelere plek krijgen in de gehele wetgevings- en beleidscyclus. Dus in de beleidsvorming, bij het ontwerpen van wet- en regelgeving, in de uitvoering en in de evaluatie.

De afgelopen jaren is hier al enorm veel werk op verzet, door de departementen en uitvoeringsorganisaties. Zo is de verplichting om in de beleidsvorming rekening te houden met het doenvermogen van de betrokken doelgroep(en) al in het Integraal Afwegingskader [red.: de normen waaraan goed beleid of goede regelgeving dient te voldoen] opgenomen als kwaliteitseis. Deze eerste successen vragen nog wel om systematischere inbedding in de organisaties.

Ik hoop later vooral terug te kijken op veel inspirerende en constructieve bijeenkomsten. Hopelijk kunnen we doenvermogen samen met elkaar verder tastbaar maken. En dan bedoel ik niet om het af te vinken, maar omdat we met elkaar de meerwaarde erkennen van het betrekken van de doelgroep bij beleidsvoornemens en we samen met hen de doenlijkheid van de maatregelen vooraf doorlopen. Dat kan soms misschien wat lastig of vertragend aanvoelen, maar uiteindelijk voorzie ik dat daar juist ook inspiratie en enthousiasme uit zal voortkomen.

---

Meer weten?

Heb jij een interessant voorbeeld, wil je dat iemand met je meedenkt over doenvermogen of praat jij juist graag mee over deze uitdaging? Neem dan contact op met Mike Keesman.

 

Mike Keesman
Rijksbrede projectleider Doenvermogen

 

Ben je ook betrokken bij een gedragsexperiment, -interventie of -onderzoek en wil je daar eens iets over vertellen? Neem dan contact op met de community manager, Manoe Mesters.