In deze rubriek kijken we achter de schermen bij een van de leden van de BIN NL-community. Ditmaal bij Eline Steenhuisen. Zij is sinds 1 april werkzaam als gedragsdeskundige bij het ministerie van Infrastuctuur en Waterstaat.

Vertel eens, wat houdt jouw functie in?

Ik werk als gedragsdeskundige bij het Behavioural Insights Team (BIT) van IenW, een relatief groot team dat beleidsmakers (maar ook collega’s in de uitvoering en bij de inspectie) ondersteunt door gedragsinzichten te onderzoeken en te helpen deze te vertalen naar effectieve praktijktoepassingen. Het is prettig om samen te werken met collega’s die veel kennis van zaken hebben. Tegelijkertijd zijn de uitdagingen omvangrijk. Niet alleen vanwege de verschillende transities waar we als ministerie bij betrokken zijn, maar ook omdat het zo’n grote organisatie is.

Als team werken we voortdurend aan onze zichtbaarheid, zodat de beleidscollega’s ons voor gedragsvraagstukken weten te vinden. Zo heb ik toen ik net met mijn baan begon samen met een collega een ware roadshow gedaan langs verschillende beleidsmedewerkers die zich bezighouden met het onderwerp klimaatadaptatie. Ook organiseren we masterclasses en workshops over gedragsverandering. En maandelijks organiseren we de BIT Bühne, waarbij er een relevant gedragsonderzoek wordt gepresenteerd. Als beleidscollega’s ons eenmaal weten te vinden, dan trekken we gezamenlijk op en proberen we met onze adviezen daadwerkelijk impact te hebben. Het BIT-team houdt zich hierbij met name bezig met het stimuleren van meer duurzaam gedrag.

Je zegt verschillende transities. Met welke houdt het BIT-team zich bezig?

Er zijn drie transities waarmee wij ons bezighouden; slimme en groene mobiliteit, circulaire economie en klimaatadaptatie. Zo proberen we mensen te verleiden om de auto te laten staan en gebruik te maken van fiets of OV. Ook denken we mee over hoe we zuiniger met onze grondstoffen om kunnen gaan, bijvoorbeeld door mensen te stimuleren tweedehands kleding te kopen (in plaats van nieuwe kleding). Én we adviseren over hoe we burgers kunnen stimuleren activiteiten te ondernemen om de gevolgen van de klimaatverandering, zoals heftige regen, toenemende hitte en droogte en een stijgende zeespiegel, beter te kunnen opvangen. Welke andere keuzes kunnen mensen hierin maken? Een concreet voorbeeld van een project waaraan ik nu werk is het vergroenen van tuinen. Een doelgedrag is het verwijderen van tegels uit de tuin en deze te vervangen door planten. Hierdoor wordt Nederland meer klimaatbestendig, behaaglijker voor insecten en dieren en koeler op warme dagen.

Wat geeft jou de meeste energie in jouw werk?

Dat ik mag bijdragen aan een duurzamere wereld. Maar dat is dan op ideëel niveau. In de praktijk zijn dat toch wel de eerste gesprekken met beleidscollega’s. Dan zie je dat er echt kwartjes vallen en dat de slotconclusie is dat de toepassing van gedragsinzichten voor hun beleidsvraagstuk interessant kan zijn. Dat is echt tof! Eerder hebben ze dan soms wel al een bewustwordingscampagne georganiseerd, maar wij helpen ze dan hun doelstellingen aan te scherpen door gedragsdoelen te formuleren. Wat moeten mensen nu precies anders doen? Daar wordt een vraagstuk vaak zoveel concreter van! En vervolgens ben ik enthousiast over het gehele traject dat dan volgt om tot een gedragsinterventie te komen. Ik heb er altijd van gedroomd om volledig met ‘gedrag’ te mogen bezig zijn én hierin ook samen te werken met verschillende gedragsadviesbureaus. Daar leer je dan ook zelf weer ontzettend veel van.

Hoe kom je tot zo’n gedragsinterventie?

We starten met de vraag, wat is nu eigenlijk precies het probleem en wat is het gewenste doelgedrag? Samen met de betrokken beleidscollega’s proberen we die puzzel te leggen. Want waarom doet de doelgroep niet wat gewenst is? Ik zal een concreet voorbeeld geven. Op dit moment werk ik aan een project om de verkeersveiligheid te bevorderen. De aanleiding is een recent ingevoerde Europese afspraak waarbij vrachtwagenchauffeurs de code van hun tachograaf moeten omzetten wanneer zij de landsgrenzen over gaan. Dat levert gevaarlijke situaties op, omdat chauffeurs nu geregeld op de vluchtstrook stoppen in plaats van te parkeren op een (veilige) parkeerplek. In Duitsland heeft dat zelfs geleid tot een dodelijk ongeluk. Waarom doen de chauffeurs dat? Hiervoor verzamelen we kwantitatieve data maar houden ook interviews met de chauffeurs. Zo hopen we op korte termijn te komen tot een interventie die daadwerkelijk gebaseerd is op gedragsinzichten. Het mooie is dat de betrokken beleidsmaker na onze gesprekken ook zelf al meerdere malen op pad is gegaan om de vrachtwagenchauffeurs bij de grenzen te ontmoeten en de situatie ter plekke te verkennen. Daar word ik als antropoloog (van origine) heel erg blij van. Ik ben van mening dat je de deur uit moet gaan én de tijd moet nemen om de doelgroep echt te leren kennen. Alleen op die manier kun je effectief beleid maken.

Wat zie je als de grootste uitdaging in jouw werk ?

Dat is hoe we vanuit de soms nog kleine arbeidsintensieve experimenten die we uitvoeren kunnen komen tot opschaling en een daadwerkelijke efficiëntie slag. Hoe doe je dat wanneer de context steeds weer anders is? Het is dan fijn om te ervaren dat collega-gedragsexperts met hetzelfde bijltje hakken én om bijvoorbeeld op het BIN NL-forum getipt te worden op het boek The Voltage Effect. De auteur van dat boek beweert dat goede ideeën niet alleen haalbaar, maar ook schaalbaar zijn. We gaan dat binnenkort zelf ook proberen met een experiment dat we eerder hebben uitgevoerd om klanten van webshops te activeren tot de keuze van bezorgopties met een zo laag mogelijke CO2-uitstoot. Eerder was dat met een fictieve webshop én nu hopen we dat met meerdere bestaande webshops te gaan realiseren. En uiteindelijk hopen we natuurlijk dat veel meer webshops dit soort interventies gaan inzetten. Daar kijk ik erg naar uit!

---

Meer weten?

Nieuwsgierig naar de projecten waarbij Eline en haar collega’s van het Behavioural Insights Team van IenW betrokken is? Neem gerust contact met haar op.

Eline Steenhuisen
Gedragsdeskundige BIT, ministerie van Infrastructuur en Waterstaat

Ben je ook betrokken bij een gedragsexperiment, -interventie of -onderzoek en wil je daar eens iets over vertellen? Neem dan contact op met de community manager, Manoe Mesters.