Aanleiding: inrichting keuzeomgeving studielening blijkt uit te maken
In eerder onderzoek is aangetoond dat het weghalen van de aan te vinken optie ‘maximaal lenen’ in 2014 heeft geleid tot meer dan een halvering van het aandeel nieuwe leners dat maximaal leent. Ook daalde het gemiddelde leenbedrag met 9%. Het maximaal te lenen bedrag stond echter in 2019 nog steeds naast het invulveld waar nieuwe leners hun keuze voor een leenbedrag konden invoeren. De hypothese was dat dit zou kunnen fungeren als anker en mogelijk onbewust zou kunnen leiden tot hogere gekozen leenbedragen dan zonder dat maximum in beeld. DUO wilde dit onderzoeken.
Interventie: weghalen van maximaal te lenen bedrag naast invulveld leenbedrag
De afbeelding hieronder laat zien hoe het gedeelte van het aanvraagscherm eruit zag waar een studielening kan worden aangevraagd. Rechts naast het invulveld staat het maximaal te lenen bedrag. Er is voor gekozen om dit maximaal te lenen bedrag gedurende drie periodes van circa drie weken weg te halen uit het aanvraagscherm. Op het moment dat de aanvrager dan een bedrag invulde dat hoger lag dan het maximale leenbedrag per maand, werd het bedrag veranderd in het maximaal te lenen bedrag. In de andere periodes stond het maximaal te lenen bedrag wel gewoon in het aanvraagscherm.
Afbeelding: Aanvraagscherm studielening met maximaal te lenen bedrag
Methode: quasi-experiment
Aangezien A/B-testen niet mogelijk is in de MijnDUO-omgeving, is gekozen voor een quasi-experimenteel onderzoeksdesign. Via een zogeheten difference-in-difference-regressiemethode kon het effect van de interventie worden geschat. De periodes met en zonder de informatie over het maximumbedrag werden hierin vergeleken met vergelijkbare periodes een jaar eerder.
Resultaat: lager aandeel dat maximaal leent en lager gemiddeld leenbedrag
Als het maximaal te lenen bedrag niet naast het invulveld staat, kiest de student voor een leenbedrag dat gemiddeld 5% lager ligt. Het gaat om ruim twintig euro minder per maand. Het aandeel dat maximaal leent, daalt van 23% naar 19%, een relatieve afname van 16%. In de figuur is duidelijk te zien dat het percentage dat maximaal leent, in 2019 lager ligt dan een jaar ervoor in de weken dat het maximale leenbedrag weggehaald is (periodes 2, 4 en 6), terwijl dit niet het geval is in de weken dat het maximale leenbedrag niet weggehaald is (periodes 1, 3, 5 en 7). De effecten op het leenbedrag nemen iets af in de maanden daarna, maar er blijft gemiddeld over de eerste drie maanden een daling van 4% bestaan op het te lenen bedrag. Ter indicatie, 4% minder lenen op een studieschuld van 25.000 euro zou 1000 euro minder studieschuld betekenen. De effecten zijn het sterkst voor mannen en voor hbo-studenten.
Figuur: % dat maximaal leent neemt af in periodes dat maximaal leenbedrag in 2019 niet zichtbaar was (periodes 2, 4 en 6)
Impact: aanvraagscherm gewijzigd
Het project laat (wederom) duidelijk zien dat de online omgeving waarin studenten een keuze maken, van invloed is op hun financieel gedrag. De uitkomsten hebben ertoe geleid dat in de zomer van 2020 is besloten om het maximaal te lenen bedrag niet meer te tonen in het aanvraagscherm voor een studielening. Zo wordt een ongewenst ankereffect op leenkeuzes voorkomen.