Aanleiding: verduurzaming van woningen nodig

Isoleren en overstappen op een alternatief voor aardgas. Twee voorbeelden van manieren om woningen te verduurzamen. Aantrekkelijke financieringsmogelijkheden zijn cruciaal voor het draagvlak onder deze klimaatmaatregelen. Over sparen voor verduurzaming is nog weinig bekend. Daarom startte EZK onderzoek. Hoe aantrekkelijk vinden woningeigenaren sparen ten opzichte van lenen? En welke eigenschappen zouden een eventueel spaarinstrument voor verduurzaming aantrekkelijk maken?      

Interventie: spaarrekeningen met verschillende opties

In een keuze-experiment maakten woningeigenaren hypothetische keuzes tussen drie leningen/spaarrekeningen. De leningen waren de bestaande Energiebespaarlening  en ophogen van de hypotheek. De spaarrekeningen varieerden willekeurig in onderstaande kenmerken:

• rente: het rentepercentage op de rekening;
• opnamemogelijkheden: in hoeverre ze zich committeren om het geld vast te zetten voor het spaardoel;
• startbonus: een bonus die eigenaren bij het openen virtueel krijgen en onder voorwaarden kunnen verzilveren als ze het spaardoel en de verduurzaming hebben gehaald;
• gratis huisscan: een gratis huisscan krijgen bij opening van de rekening;
• type investering: of een aanbieder het geld alleen mag gebruiken voor groene investeringen;
• aanbieder: overheid, non-profit, of bank als aanbieder van de spaarrekening;
• spaardoel: het benodigde spaardoel om de bonus te verzilveren, in monetaire of in concrete doelen verwoord;
• automatische inleg: automatisch of handmatig geld op de rekening zetten;
• framing: de rekening wordt wel/niet met het label duurzaam aangeboden.

Methode: keuze-experiment en survey

In een online keuze-experiment maakten woningeigenaren in acht rondes steeds een hypothetische keuze tussen drie leningen/spaarrekeningen. De leningen waren bestaande leningen (hypotheek ophogen of Energiebespaarlening). De spaarrekeningen varieerden willekeurig in verschillende kenmerken. Het experiment is uitgevoerd onder een representatieve steekproef van 1559 Nederlandse woningeigenaren. Na het keuze-experiment volgde een survey.

Resultaat: liever sparen dan lenen

De ruime meerderheid van de respondenten geeft aan liever te sparen dan te lenen voor verduurzaming: 70% in de enquête, 80% in het keuze-experiment. Van de onderzochte kenmerken van een mogelijk spaarinstrument hebben de monetaire prikkels (rente en bonus), het grootste effect op de keuze (samen 43%), gevolgd door de vrijheid om het geld tussentijds op te kunnen nemen (21%) en de gratis huisscan (15%).

Impact: vervolgonderzoek spaargedrag voor woningverduurzaming

Het onderzoek geeft aan dat mensen liever sparen dan lenen voor woningverduurzaming en welke factoren bij een eventueel spaarproduct aantrekkelijk zijn. Momenteel wordt er door het ministerie van EZK, Financiën en BZK vervolgonderzoek gedaan naar sparen voor verduurzaming, waarbij niet alleen gekeken wordt naar de aantrekkelijkheid van een eventueel spaarproduct, maar ook naar het spaargedrag voor woningverduurzaming.